Μεγάλη τσιπούρα στη σαρδέλα και νήματα

Στο μουράγιο, στο βράχο και κατάγιαλα, χειμώνα, άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπωρο, νύχτα και μέρα, όλη μέρα, τα ψαροδόλια έκαναν, κάνουν και θα συνεχίσουν να κάνουν τη διαφορά, καθώς το εξειδικευμένο ψάρεμα κλείνει τον κύκλο του και τα ψάρια ολοένα και περισσότερο εξειδικεύονται στο να φυλάγονται.

Φρίσσες, γαύροι και σκουμπριά, τραχούρια και κοπάνια αιμοστάλακτα. Ψαροδόλια. Παμπαλίνες, μπακαλιάρια και γοπιά, ζαργάνες και τσατσάνια, μελανούρια, μουσμούλια και μενουλοτζέρουλες, σπάρια, κεφαλόπουλα και επικρατέστερο όλων η σαρδέλα. «Μη μου το λες! Ψαροδόλι και σαρδέλα έχουν ταυτιστεί. Όλα ίσον ένα!!! Αποκλείεται. Αφού σου λέω έτσι λένε.

Κάποιος λόγος θα υπάρχει! Ίσως επειδή είναι το πιο γνωστό απ’ όλα και λέγοντας ψαρεύω με σαρδέλα, υπονοείς πως ψαρεύεις γενικώς με ψαροδόλια. Μπορεί.»

Ψαροδόλι παπαλίνα και μεγάλο μαγιάτικο

Πολύ πιθανόν αν γνωρίζαμε λίγα πράματα παραπάνω απ’ το κοινό λανθασμένο «η σαρδέλα είναι το δόλωμα του πολλάγκιστρου», να μπορούσαμε να διακρίνουμε πως η σαρδέλα ως μικρόψαρο κι αφρόψαρο έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με ψάρια της ίδιας οικογένειας ή και διαφορετικής, που είναι ικανά να κεντρίσουν το διατροφικό ενδιαφέρον των επίδοξων θηρευτών τους. Θηρευτές και ψάρια κυνηγιάρικα που είναι ικανά να κεντρίσουν το ενδιαφέρον κάθε ψαρά. Αν ισχύει αυτό, ναι μεν η σαρδέλα είναι ψαροδόλι και μάλιστα καλό ψαροδόλι, σίγουρα όμως δεν είναι το μοναδικό.

Καλή η πράξη όμως και η θεωρία δίνει τροφή για σκέψη.

Ας δούμε λίγα χαρακτηριστικά της σαρδέλας, κοινά ή παρόμοια με άλλα μεταναστευτικά αφρόψαρα, που σίγουρα είναι ψαροδόλια.

Σαρδέλα

Η σαρδέλα ανήκει στην μεγάλη οικογένεια των Κλουπεϊδών που ανήκουνε πολλά - πολλά παρόμοια καλοδολώματα.

Πράγματι είναι ένα απ’ τα πιο διαδεδομένα ψαροδόλια και το επιστημονικό της όνομα είναι σαρδίνη ή σαρντίνα. Τα διάφορα είδη του γένους, φρίσσες, σαρδέλες, παμπαλίνες και λοιπά παρόμοια, είναι από τα πιο γνωστά και συναντώνται στις περισσότερες ευρωπαϊκές θάλασσες. Είναι μάλιστα τα είδη που γουστάρουν τα νερά της πατρίδα μας ιδιαίτερα.

Θα μου πεις και ποιος δεν τα γουστάρει;

Η σαρδέλα γενικότερα αρέσκεται να κολυμπά σε ζεστές πλούσιες οργανικά θάλασσες και εξ αυτού βρίσκεται σε μεγάλη αφθονία στη Μεσόγειο.

Υπάρχουν πάρα πολλά είδη και πολλά απ’ αυτά μεταναστευτικά εδώ κι εκεί στην αναζήτηση τροφής και κατάλληλων συνθηκών αναπαραγωγής.

Καλαμάρι χειμώνα πιασμένο στα ψαροδόλι.

Η σαρδέλα αναπαράγεται το καλοκαίρι στ’ ανοιχτά και ψαρεύεται απ’ το γρι – γρί με χρήση φωτεινών πηγών και αφρόδιχτων με μεγάλο άλτος.

Σκεφτείτε απλά και μόνο πόσα άλλα είδη αφρόψαρων ψαρεύονται κατ’ αυτόν τον τρόπο στα ίδια νερά! Η σαρδέλα γενικώς καλύπτει μια μεγάλη γκάμα ψαριών ως προς τη μορφολογία περιλαμβάνοντας διάφορα σχήματα σώματος, από τορπιλοειδή μέχρι αρκετά συμπιεσμένα στις πλευρές.

Τα είδη της δεν φέρουν λέπια στο κεφάλι, ενώ στο υπόλοιπο σώμα τα λέπια είναι κυκλοειδή. Κάποια είδη φέρουν και κοιλιακές φολίδες.

Η πλευρική γραμμή είναι μικρούλα σχετικά με το σώμα και σε κάποια είδη σταματάει λίγο πριν το όριο του κεφαλιού. Σε ορισμένα είδη μάλιστα δεν υπάρχει καθόλου.

Τα δόντια είναι ιδιαίτερα μικρά και σχεδόν δεν φαίνονται.

Οι σαρδέλες έχουν ένα ραχιαίο πτερύγιο μικρού μήκους τοποθετημένο προς το κέντρο του σώματος. Τα κοιλιακά πτερύγια βρίσκονται κοντά στη βάση του ραχιαίου και οι ακτίνες όλων των πτερυγίων είναι μαλακές, ενώ κάποια είδη δεν έχουν ραχιαίο και κοιλιακά πτερύγια. Είναι είδη που ζουν σε κοπάδια, τόσο σε θαλασσινά όσο και γλυκά νερά. Κάποια απ’ αυτά μάλιστα είναι ανάδρομα, δηλαδή μεταναστεύουν από το θαλάσσιο περιβάλλον στα εσωτερικά ύδατα, ενώ η διατροφή της οικογένειας αυτής περιλαμβάνει κυρίως πλανκτονικούς οργανισμούς.

Το μέγεθος των σαρδελοειδών κυμαίνεται από πέντε έως και εξήντα εκατοστά και σχηματίζουν κοπάδια σε βάθη ως και τα εκατό ακόμα μέτρα, ιδίως κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ τη νύχτα ανεβαίνουν ως την επιφάνεια. Έτσι ψάρια παράκτια και πελαγικά, ψάρια που κινούνται σε όλα τα μήκη και βάθη της θάλασσας επωφελούνται διατροφικά. Ολα τα είδη σαρδέλας, σχηματίζουν κοπάδια αδιαπέραστα. Ο σχηματισμός κοπαδιών θεωρείται ένας αποτελεσματικός τρόπος μετακίνησης και προστασίας απ’ τους θηρευτές. Στην Ελλάδα το αλιευόμενο μέγεθος αφρόψαρων σε σχέση με παλιότερα είναι υποδεέστερο κατά πολύ και θεωρώ πως ένεκα της υπεραλίευσης κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Διαβάζοντας τα παραπάνω εύκολα καταλαβαίνεις πως η σαρδέλα η γνωστή σε όλους, δεν είναι το μοναδικό άξιο λόγου ψαροδόλι, μιας και δεκάδες άλλα μικρόψαρα κι αφρόψαρα, ακολουθούν κατά γράμμα τα χαρακτηριστικά της εκείνα που την κάνουν ικανό και εύστοχο ψαροδόλι.

Ψαροδόλια και λαβράκια στο βράχο.

Τα «λοιπά» ψαροδόλια

Η ταύτιση ψαροδόλι ίσον σαρδέλα, μάλλον περισσότερο μεταφορική είναι παρά κυριολεκτική. Η πάσα και πασιφανής αλήθεια είναι πως ψάρεμα με ψαροδόλι σημαίνει ψάρεμα με δόλωμα ψάρι και όχι ψάρεμα αποκλειστικά με σαρδέλα.

Ότι ψάρι και νάναι, εφόσον αποφασίσεις να το κρεμάσεις στ’ αγκίστρι σου, στην ψαράδικη ελληνική αργκό αποκαλείται ψαροδόλι με όλη τη σημασία της λέξεως. Η σαρδέλα είναι μεν το πιο γνωστό, αλλά σε καμία περίπτωση το μοναδικό και σίγουρα όχι το κορυφαίο. Κι ο κοκοβιός ψαροδόλι είναι όταν τον καρφιτσώσεις ζωντανό στ’ αγκίστρι για τα λαβράκια κι ο σπάρος το ίδιο κι ακόμα καλύτερα.

Όμοια το κεφαλόπουλο το μαυράκι το νιάνιαρο, η τζέρουλα και το μουσμούλι.

Τι να πρωτοπείς για το μελανούρι και ποιος να το πρωτοχάψει;

Η δε ζαργάνα βρίσκεται στην κορυφή των ζωντανών δολωμάτων και δεν υπάρχει ψάρι μουρντάρικο που να μην την ορέγεται.

Ψαροδόλι κι αυτή, ψαροδόλι και το μελανούρι!

Το δόλωμα ψάρι, ψόφιο ή ζωντανό, ακόμα και σήμερα που τα παιδιά της κυρά θάλασσας έχουν εκπαιδευτεί στον κίνδυνο και τις ανθρώπινες παγίδες κρατώντας στόματα σφαλιστά, έρχεται και χρυσώνει το χάπι της ανεψαριάς, αυξάνοντας κατακόρυφα τις πιθανότητες έστω και μιας επιπόλαιας αναγνωριστικής επαφής.

Αμέσως μετά η κατάλληλη αρματωσιά έχει τον πιο καθοριστικό ρόλο, ώστε να αξιοποιήσει έστω και αυτήν την επιπόλαια επαφή.

Οι δε γνώσεις του ψαρά έπονται της επαφής.

Τόπος συγκεκριμένος που κάνει ή δεν κάνει το ψαροδόλι για δόλωμα, δεν υπάρχει.

Πολλάγκιστρα και δόλωμα σκουμπράκια

Είναι πασπαρτού και παντός καιρού!

Ποιός ψαράς δεν έχει πιάσει ψάρια ψαρεύοντας με ψαροδόλια κατάγιαλα, στο βράχο ή στο μουράγιο; Όπου έχει ψάρια που τρώνε το φαί τους, το ψαροδόλι απλά ελληνικά, κόβει κώλους. «Κι άμα δεν τρώνε; Ε άμα δεν τρώνε τράβα για ύπνο. Που και να μην τρώνε, αν έχεις τις αρματωσές τις κατάλληλες όλο κι από κανένα στραβό θα ξεγελάσεις και είναι σπάνιες οι φορές που θα μείνεις αψάρευτος.»

Η αποτελεσματικότητά που έχουν τα ψαροδόλια, όταν χρησιμοποιούνται σε χώρους που συσσωρεύονται αλιευτικά σκάφη και οι μαλάγρες δίνουν και να παίρνουν, είναι πασιφανής, ενώ σε πεδία ελεύθερα προφανώς υποδεέστερη.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το ψαροδόλι δεν είναι αποτελεσματικό στο βράχο ή κατάγιαλα, όπως πολλοί ψαράδες νομίζουν και σας το λέω αυτό μέσα απ’ τα πράματα.Φυσικά ο τόπος και τα ψάρια του καθορίζουν το δόλωμα και σίγουρα υπάρχουν τόποι που τα ψάρια είναι μαθημένα όπως τάχουν μαθημένα οι ψαράδες τους. Κανόνες δεν υπάρχουν και ως γνωστόν συμβόλαια με τη θάλασσα και τα τέκνα της δεν συνάπτονται. Ως τώρα τουλάχιστον!

Δεν υπάρχει ψαροτόπι ζωντανό, που να μην ζυγώσει ψάρι αξιόλογο το ψαροδόλι.

Απ’ τον πιο άγριο τόπο στα γκρέμια του πουθενά ως το ψαρολίμανο, το ψαροδόλι έκανε και θα συνεχίσει να κάνει την έκπληξη.

Την έκπληξη και το απρόσμενο, ιδίως σε ψάρια που κάθε ψαράς ονειρεύεται. Εδώ βλέπεις άλλος ψαρεύει με φαραώ και παρακάτω εσύ του βάζεις τα γυαλιά ψαρεύοντας τις τσιπούρες με την κωλόφρισσα.

Μεγάλη λακέρδα με δόλωμα κοπάνια (μικρά ντασκάκια)

Και όμως! Όσο κι αν ακούγεται υπερβολικό, είναι η πάσα αλήθεια.

Πλείστες οι φορές που ψαράδες με απίστευτο εξοπλισμό και πανάκριβα δολώματα, έφυγαν απ’ τον τόπο τον καλό άπραγοι και την ίδια στιγμή στον ίδιο τόπο τα ψάρια ανταποκρίθηκαν μπροστά στα έκπληκτα μάτια τους στα ταπεινά ψαροδόλια, που πολλές φορές δεν ήταν καν φρέσκα. Δολώματα αλάθητα και πασπαρτού σε πόρτες κλειδαμπαρωμένες.

To ψαροδόλι ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων και παραμένει ως σήμερα, ένα απ’ τα πιο καταξιωμένα δολώματα.

Η λέξη στανταράκι θα έλεγα του ταιριάζει γάντι.

Ολόκληρο, φιλέτο ή ντάκος, κομμένο δηλαδή σε κομμάτια ανάλογα των ψαριών που επιδιώκουμε και της αρματωσιάς, συντρόφευε, συντροφεύει και θα συντροφεύει άξια τις ψαροσύνες των απανταχού Ελλήνων ψαράδων όπου κι αν ψαρεύουν, ότι και αν ψαρεύουν! Απ’ τα σπάρια του Ευβοϊκού, ως τα σκυλόψαρα του Ατλαντικού.

Ανεξαρτήτως είδους και μεγέθους, τα ψάρια ως σαρκοβόρα επί το πλείστον, προτιμούν το ψαροδόλι, όντας οικείο και προφανές στο καθημερινό τους διαιτολόγιο.

Δεν υπάρχει ψάρι που να μην τρωει ψάρια.

Μάλιστα τα περισσότερα, να μην πω όλα, ιδίως κάποια κυνηγιάρικα όπως τα τονοειδή και τα γουφάρια παράδειγμα, πιάνονται σε αρματωσιές δολωμένες εξ’ επί τούτου με τα όμοιά τους.

Η παλαμίδα τρώει την παλαμίδα και το γουφάρι μουντάρει με σθένος σε ένα καλοδολωμένο φιλέτο γουφαριού.

Σαμπανιός πατενταρισμένος στα σύρματα

Κέφαλοι, σαργοκαμπανάδες, μουρμούρια και συναγριδιά, τσιπούρες και κάθε ήμερο επίσης της θάλασσας παιδάκι, το ψαροδόλι τόχει περί πολλού.

Πέραν απ’ τα ψάρια όμως, στην ουρά στήνονται και τα χταπόδια, τα καλαμάρια, τα θράψαλα, σουπιές και κατσαρίδες, καβούρια, αστακοί και καραβίδες και το πάνε μονοκούκι! Αστακοκαραβίδα δεν έχω πιάσει ως τώρα, μα όσο ζω ελπίζω!

Σημαντικότατη βέβαια παράμετρος σε σχέση με την αποτελεσματικότητα είναι η συχνότητα με την οποία ο ψαράς χρησιμοποιεί τέτοιου είδους δολώματα! Άλλος θεωρεί το ψάρεμα με ψαροδόλι γενικότερα, ως παράλληλο ψάρεμα, ρίχνοντας αραιά και που ένα παράμερα απ’ τα κυρίως εργαλεία του, σε μια αρματωσιά πολλές φορές της κακιάς ώρας, έτσι για το ξεκάρφωμα.

Απλά για να λεει πως το δοκίμασε.

Δυστυχώς όμως έτσι δεν γίνεται δουλειά. Σοβαρή δουλειά εννοώ!

Μου θυμίζει ψαροκουβέντες για τα τυχερά μας καλάμια και γι’ αυτά που δεν κολλάει ποτέ ψάρι! Μπούρδες και προλήψεις ψαράδικες για νάχουμε να κουβεντιάζουμε.

Άμα ένα καλάμι τόχεις πάντα μπροστάρικο και στα σημάδια τα πρέποντα, λογικό είναι αυτό να παίρνει τα ψάρια όταν έρχεται η ώρα. Το άλλο το γκαντέμικο το έρμο που το παίρνεις κοντά μια στις τόσες και το παραπετάς σε μια γωνιά έτσι για να λες πως τόβρεξες κι αυτό, πως να συγκριθεί στις επιτυχίες με το μπροστάρικο και το μπαρουτοκαπνισμένο; Έτσι ακριβώς γίνεται και με το δόλωμα και κατ’ επέκταση με το ψάρεμα. Άμα ψαρεύεις με τα ψαροδόλια κάθε Χριστούγεννα πως θα καταλάβεις την αξία τους και τη διαφορά τους σε σχέση με άλλα δολώματα;

Γαύρος και μεγάλα κορωνάτα πάνε μαζί!

Το ίδιο κι αν ψαρεύεις γενικώς στη χάση και στη φέξη, ενώ κάποιος άλλος ψαρεύει πολύ συχνότερα από σένα.

Ε, δεν είναι δυνατόν να έχετε ούτε την ίδια αποτελεσματικότητα, ούτε τις ίδιες απαιτήσεις και φυσικά ούτε τις ίδιες εμπειρίες!

Η σαρδέλα με πλούσια Ω3 λιπαρά είναι μαγική στα κάρβουνα, κάνει για δόλωμα σίγουρα, αλλά ακόμα πιο σίγουρα, δεν είναι μονόδρομος ως δόλωμα στις επιλογές του ερασιτέχνη ψαρά. Η παμπαλίνα ας πούμε η μικρή άγνωστη και θαυματουργή, μπορεί να μην είναι ισάξια της σαρδέλας στο κάρβουνο, είναι όμως φονικότερη στις ψαροσύνες!

Τσιπούρα μεγαλοτσιπούρα αλανιάρα και παστωμένη παπαλίνα πάνε μαζί.

Καταλήγοντας το λοιπόν και ψάχνοντας απεγνωσμένα για το ιδανικό ψαροδόλι, θα έλεγα πως μια δοκιμή θα σας πείσει. «Σε ποιο απ’ όλα να κάνω δοκιμή; Μάλλον σε όλα!» Αν σκεφτεί κανείς πως κατάλληλα προς χρήση ψαροδόλια θεωρούνται ένα πλήθος γνωστά και άγνωστα κοπαδιάρικα ψάρια αφρόψαρα και μή, όπως για παράδειγμα οι πρόσφυγες, τα τσατσάνια που λέμε, τότε το μόνο που μένει φίλε ψαρά είναι να δοκιμάσεις και κάτι διαφορετικό από την περπατημένη.

Έχε ως μπούσουλα σ’ αυτήν σου την αναζήτηση όχι τόσο τις επιτυχίες, αλλά τη γνώση και τις αξίες. Προτιμώ ψαράδες με αξίες παρά ψαράδες με επιτυχίες. Ιδανικά τους αξιοπρεπείς ψαράδες με επιτυχίες.

Μη νομίζεις, υπάρχουν και τέτοιοι! Τα ψάρια στο φυσικό τους περιβάλλον νομίζω πως όταν κυνηγάνε δεν έχουν κοντά μεζούρα να μετράνε το μέγεθος της τροφής τους και σίγουρα δεν τα απασχολεί το είδος της.

Ένα μπουλούκι κολλιαρούδια της πιθαμής δε νομίζω πως είναι υποδεέστερα διατροφικά από ένα μεγάλο κοπάδι μισόκιλα νεόφερτα παλαμιδιά, αν για παράδειγμα οι θηρευτές είναι τα μαγιάτικα. Κάποιες φορές γιατί όχι, το μικρό μέγεθος μετράει!

Πολύ πιθανόν να τους πέφτει ευκολότερο στο να το στριμώξουν, πολύ - πολύ πιθανόν σε μικρά μεγέθη τα κοπαδιαστά αφρόψαρα να είναι τα περισσότερα όσων συναντούν τα ψάρια στην ακατάπαυστη αναζήτηση τροφής.

Ακόμα πιθανότερο ίσως αυτά τα μικρόψαρα να είναι πιο ευάλωτα λόγο μεγέθους.

Όλα μα όλα σχετικά με το ψάρεμα είναι εκλογικευμένες ανθρώπινες υποθέσεις. Άρα τίποτα δεν είναι σίγουρο. Το μόνο που μένει είναι να παρατηρείς, να σκέφτεσαι και φυσικά να δοκιμάζεις. Να παίρνεις το ρίσκο των επιλογών σου και να είναι οι αποτυχίες και οι επιτυχίες σου δική σου ευθύνη και όχι άλλων.

Τεράστιος πρωινός καμπανάς στη φρίσα.

Έτσι, μπορεί μεν να μην έχεις τόσες επιτυχίες, όμως σίγουρα αποκτάς αξίες, εμπειρίες και γνώση, που νομίζω είναι σε έλλειψη περισσότερο απ’ τα ψάρια.

Η παμπαλίνα είναι ένα πελαγικό και μεταναστευτικό είδος σαρδέλας σε εισαγωγικά, χαίρει δε της προτίμησης των ψαράδων και ειδικά των τσιπουράδων.

Λιπαρότητα και μαλακότητα τα μεγάλα ατού της, όμοια με την κοινή σαρδέλα. Δεν υπάρχει ψάρι όποιο και αν περνάει απ’ το μυαλό σας, κυνηγιάρικο ή αρνί ήμερο της θάλασσας, που να μην χτυπάει στην παμπαλίνα.

Το χαμψί ή χαψί, υποδεέστερο του κανονικού γαύρου, μόνο λόγο μεγέθους, με μέγεθος χαψιάς, εξ ου και το όνομά του, είναι το ίδιο ψάρι με το γαύρο αλλά πρώιμο.

Είναι αυτό που κατακλύζει τις θάλασσές μας απ’ το Μάρτη και ύστερα και τα τελευταία χρόνια μακελεύεται ανηλεώς από τους θαλάσσιους και στεριανούς κυρίως θηρευτές του. Η φρίσσα ανεξαρτήτως μεγέθους, νομίζω πως περικλείει όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που αναζητά διατροφικά οποιοδήποτε ψάρι.

Το φρισσάκι είναι η μικρή πρώιμη φρίσσα.

Αντιεμπορικό κι αναθεματισμένο καθώς μπερδεύει τους επαγγελματίες στα βυθόμετρα βάζοντας άσκοπες καλάδες.

Για εμάς όμως του γλυκού νερού, θεωρείται μπάλσαμο και καλοδόλωμα!

Αν πέσεις μπροστά του δόλωσέ το και θα με θυμηθείς.

Αίμα, λιπαρότητα, γυαλάδα και ανθεκτικότητα στο λιανό σε σχέση με τα δύο προαναφερθέντα, βάζουν το φρισάκι στις πρώτες θέσεις της κατάταξης. 

Μιλώντας γενικά για τα ψαροδόλια το μόνο τους θέμα – πρόβλημα, είναι όταν προσπαθείς να τα δολώσεις στα πολλάγκιστρα.

Στο ντάκο και ολόκληρα σε μονά εργαλεία δολώνονται πανεύκολα.

Στα πολλάγκιστρα θέλουν και ολίγην μαστοριά παραπάνω να γίνει η δολωσιά όχι μόνο προκλητική, αλλά να μην πάει κι όπου νάναι στο γάμο του καραγκιόζη!

Να βγάλει βολή εν ολίγοις, ακριβώς στην απόσταση και στο σημάδι που επιθυμείς.

Άρα ναι, τα ψαροδόλια θέλουν το κάτι τις τους παραπάνω όταν βαλθείς να τα δολώσεις!

Πάμε για ψάρεμα!

Στο λιμάνι που πήγα στα γρι γριά για δολώματα, είχε πέσει γκρίνια μεγάλη κι ανεψαριές βαριές κι ασήκωτες. Λιανούρι απάνω στο λιανούρι και δίχτυα γαζωμένα μάτι στο μάτι με μικρόψαρα χαψάκια της πιθαμής.

Μεροκάματα βραστερά και η ζημιά στη θάλασσα μεγάλη.

Κι αν πεις για την κούραση, άστα καλύτερα.

Μάζεψα απ’ τα σκόρπια εδώ και κει πάνω στο κατάστρωμα, κανά φελιζόλ διάφορα κι έφυγα τρέχοντας να τα φτιάξω για τη νύχτα.

Το σωστό αλάτισμα έστω και για λίγες ώρες πριν το ψάρεμα θα σου δώσει χέρι να πατεντάρεις το δόλωμα ευκολότερα και σωστότερα.

Το ξημέρωμα το λοιπόν με τούτα τα άχρηστα τα τσαλαπατημένα που έπρεπε νάχεις μάθει κεντήστρα για να τα δολώσεις, έγινε της απ’ αυτηνής το κάγκελο και φάγαμε με τα ψάρια τα γένια και τα μουστάκια μας.

Νοέμβρης μήνας και σελήνη στα τελευταία της.

Στα σημάδια του θηρίου τα νερά για την ώρα ήταν βαλμένα εκεί που έπρεπε και ήλπιζα στο εξάωρο να στράγγιζαν και να ξαναφούντωναν στον κατάπλυμο τις ώρες τις πρέπουσες με τ’ ανάλογα ρέματα.

Μ’ αυτά το λοιπόν όλα τους για σύμμαχο και τα ψαροδόλια ολόφρεσκα, απόθεσα τις ελπίδες μου για μια καρτερία ανάλογη. Λίγο να ξεκόψουνε τίποτα απ’ τα λεγάμενα στο πέρασμα να κυνηγήσουνε και θα τα πούμε καλά.

Στην άκρια στο μικρό μουράγιο, έστρωσα το ψυγειάκι και άνοιξα τα δολώματα σχεδόν ξεπαγωμένα.

Γυαλιστερά - γυαλιστερά και το άρωμα της παστωμένης σάρκας άρωμα σκέτο! Πήρα με το μπουγέλο θάλασσα, άπλωσα τις πατσαβούρες μου, τα μαχαίρια, τις τανάλιες, τα ψαλίδια, τα σφυριά και τα καλέμια, τα τακιμάκια με τις αρματωσές, τα σύρματα ανελλιπώς στην αράδα, ξάπλωσα τις απόχες, έστρωσα πάγο στο φελιζόλ και λίγο πριν σουρουπώσει ήμουν απίκο να λογαριαστώ με τα ψάρια της.

Είχα κοντά δυο μακρύκανα τηλεσκοπικά κι ένα δίσπαστο που δε συχωράει λάθητα κι ασημάδευτο δε φεύγει από ενέδρα ποτές του! Τρία καλάμια έφταναν και περίσσευαν. Άμα είναι να σε βρούνε τα ψάρια φιλαράκο μου, θα σε βρούνε κι ας έχεις ένα στο χέρι, μη σκας.

Το μόνο που με στεναχώραγε πολύ ετούτη τη νύχτα ήτανε η μοναξιά!!! Ερημιά και σκοτάδι! Ψυχή ζώσα. Απόλαυση!!! Έτσι θέλει το ψάρεμα, μη γελιέσαι! Έτσι θέλουνε και τα ψάρια και μην ακούς κοτσάνες. Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει! Πριν καλά – καλά πέσει η νύχτα, ήτανε όλα στο καρτέρι ετοιμοπόλεμα και οι δολωσιές είχανε πάει σούμπιτες στα σημάδια τους.

Εκεί ακριβώς που άλλα φεγγάρια νοσταλγικά τα ψάρια ήντουσαν αξιομνημόνευτα. Εκεί και παρά πέρα ούτε μέτρο.

Βάλε βγάλε κάμποσες φορές και χάνοντας αρματωσές ακάπνιστες στα ντέματα, βρίσκεις τη θέση, τα μέτρα και τα σημάδια που αναζητάς τα πρέποντα.

Ξαναδόλωσα κι έκανα τις βολές απ’ αρχής νύχτα πια.

Ήμουν στην ώρα μου πιστός όπως πάντα.

Μεγάλο γουφάρι σε κολιούς

Με εργαλεία που έλεγα πως δεν χωρατεύανε και δολώματα αλάθητα. Πανέτοιμος!

Ψαροδόλια πασπαρτού και παντός καιρού! Πολύ γρήγορα ήρθε το αναμενόμενο.

Το δίσπαστο έκανε μια εμπρός κι έφτασε ο κορφιάτης του στα μισά.

Στο κάρφωμα και ψαρεύοντας στρωτά να το νοιώσω, το ψάρι αντιστάθηκε σθεναρά κι έκανε να φύγει. Μετά την πρώτη αναμέτρηση ξεκίνησε κι ακολούθαγε. Με ζόρι, αλλά ακολούθαγε.

Πλάι - πλάι στο μουράγιο έκανε ένα απεγνωσμένο κεφάλωμα να πάει κάτω στο θεμέλιο τάχα να σωθεί και το ξανάφερα μπαϊλντισμένο στην επιφάνεια.

Ολόχρυσο! Το πήρα μέσα γρήγορα κι ευτυχώς, γιατί όταν ξάπλωσα κάτω την απόχη ξαγκιστρώθηκε! Είπαμε, αρκεί να ζυγώσει. Δε χρειάζεται ν’ ανοίξει το ξερό του. Αρκεί να βάλει κοντά τη μουσούδα του!

Πρώτα το δόλωμα για νάρθει κοντά έστω να δοκιμάσει κι αμέσως μετά η αρματωσιά να μη χαρίζει κάστανο! Να το πάρει έστω κι επιπόλαια.

Ένα αγκίστρι, δε χρειάζεται παραπάνω! Με το που κάνει κεφάλι και λυθεί η αρματωσιά, να τούρθουνε κανά δυο ακόμα στα μούτρα και ξόφλησε. 

Είπαμε, τύχη πρωτίστως να σε βρει το ψάρι, το καλό το δόλωμα βεβαίως - βεβαίως, μα κι αρματωσιά πρέπει να σκοτώνει! Γρήγορα - γρήγορα στα κοντινά σημάδια ένοιωσα πως τα ψάρια ήτανε στρωμένα έτοιμα και το πανηγύρι ως είθισται δεν θα κράταγε χρόνια. Κορωνάτα όλα. Ένα κι ένα διαλεχτά!

Σε λίγο στην άμπωτη, το ρεματάκι καταλάγιασε κι έκαναν παύση.

Ξέπλυνα τα ψάρια καλά και τα πάγωσα. Νετάρισα αρματωσές, καλοδόλωσα, έριξα και στήθηκα παρατηρώντας τα φώσφορα ξάγρυπνος.

Κάποια στιγμή περασμένα μεσάνυχτα μ’ έπιασε αραχτό ν’ αλληθωρίζω στους κορφιάτες, ψάρι με ουρά! Φέρμα και φρένα του σκοτωμού! Έτσι άξαφνα μπρος στα μάτια μου κι απ’ το πουθενά! Ούτε τσακ, ούτε τσουκ, ούτε τέντωσε και ξετέντωσε και μπούρδες! Είπαμε, άλλο τα ήμερα τ’ αρνιά κι άλλο τ’ ανήμερα. Όλα όμως στον ίδιο παρανομαστή και στο ψαροδόλι σα τα στραβά.

Μπαμ και κάτω! Μετωπική απ’ τις λίγες!

Αυτά είναι και τα ωραιότερα της ψαροσύνης μωρέ ψαρά μου. Τα απρόσμενα των κυνηγών που θα περάσουν μπροστά σου όποτε τους καπνίσει!

Κι αν είσαι άγρυπνος φρουρός στο πέρασμα, έχεις να λαμβάνεις. Ψάρια που δεν τα υπολογίζεις μα πρέπει πάντα να τάχεις κατά νου και νάσαι έτοιμος ψυχή τε και σώματι. Γουφάρια μακελάρηδες και ψαροδόλια πάνε μαζί κι αχώριστα.

Είχα φτιαγμένες ήδη τις δολωσιές αβέρτα σα τα στρατιωτάκια τη μια δίπλα την άλληνε όταν περάσανε μπροστά μου τα ψάρια και τα σταμάτησα.

Δεν ασχολήθηκα με το νετάρισμα.

Κέφαλοι χοντροί, τσιπούρες και σαργοί στα ψαροδόλια

Την ώρα την πρέπουσα χασομέρια δε χωράνε και τα εργαλεία θεώρησέ τα αναλώσιμα. Κομμάτια και κουβάρια να γίνουνε!

Ότι προφτάσεις. Όχι τόσο για ν’ αρπάξεις ψάρια πολλά, όσο για να σου κάτσει ανάμεσα στο μπούγιο και στην αναμπουμπούλα ένα λέσο να σπατσάρεις.

Ψαρεύοντας χρόνια με τα ψαροδόλια και παρατηρώντας τις ευστοχίες τους, εύκολα καταλήγεις στο να ξεχωρίζεις μέσα απ’ τη μεγάλη διαθέσιμη ποικιλία τους, αυτά που είναι σχεδόν πάντα αλάθητα. Αυτά που κάνουν τις περισσότερες ζημιές!

Σημαντικό ρόλο πιστεύω, παίζει το πόσο ροδαλή είναι η σάρκα τους, η περιεκτικότητα σε αίμα, η λιπαρότητα, το μέγεθος και φυσικά το απαστράπτον και γυαλιστερό παρουσιαστικό τους. Ο κανόνας «μεγάλο δόλωμα μεγάλο ψάρι», δεν έχει όρια. Σίγουρα συγκρίνοντας μια μεγάλη φρίσα με ένα μικρό φρισάκι όσον αφορά την αποτελεσματικότητά τους όταν δολωθούν ακέραια σε ένα μονάγκιστρο, βλέπεις ότι το φρισσάκι δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από μια μεγάλη ολόφρεσκη φρίσσα, αντίθετα θα υποστήριζα πως είναι ευστοχότερο.

Ένα μέσου μεγέθους λαβράκι, μπορεί να ρουφήξει με ευκολία ένα μεγάλο κοπάνι το οποίο με δυσκολία θα αποφάσιζες να δολώσεις.

Θα περιδρομιάσει τσακίζοντάς την στα δυο μια τεράστια ζωντανή ζαργάνα που στόχευε τα γουφάρια, με τόση μαεστρία που θα μείνεις πραγματικά έκπληκτος, για το πως την χώρεσε τελικά μέσα του.

Το ίδιο μια λίτσα θρεμμένη ή μια λακέρδα άπληστη, θα ανταποκριθεί αμέσως σε μια τεράστια καλοδολωμένη φρίσσα, όμως αυτό δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να θεωρηθεί μπούσουλας αναζητώντας ντε και καλά τα μεγάλα ψάρια μόνο με τα μεγάλα ψαροδόλια, ζωντανά ή ψόφια.

Η λίτσα θέλει κέφαλο και η θεωρία τα τονοειδή να μουντέρνουνε μονάχα στο λιανό. Μπούρδες! Για τα τονοειδή λέω. 

Ένας μεγάλος ακέραιος γαύρος θα κάνει τη διαφορά στα γουφάρια, τα λαβράκια και τις τσιπούρες, όμως βλέπεις πως δολώνοντας πεντέξι μικρούς μαζί και στραπατσάροντάς τους δεμένους σ’ ένα πολλάγκιστρο, είναι σίγουρα και αποδεδειγμένα αποτελεσματικότεροι και όχι μόνο στα προαναφερθέντα ψάρια.

Η τσιπούρα μεσοκαλόκαιρα θα μασήσει με μεγάλη ευχαρίστηση το κεφάλι ενός ολόφρεσκου σαμπανιού μα δε θα πει όχι και σ’ ένα καλοδολωμένο μαλακό τσατσάνι!

Οι ερασιτέχνες ψαράδες προσπαθούν να εντοπίσουν και να προσδιορίσουν το καταλληλότερο δόλωμα ψάρι. Το ιδανικό ψαροδόλι.

Γενικώς δεν υπάρχει συγκεκριμένος μπούσουλας. Πολλά τα περιστατικά που ανατρέπουν τα ψαράδικα συμπεράσματα στο άψε σβήσε. Δεν υπάρχει κανόνας λέμε.

Δολώνεις το παμπαλινάκι και το μικρό το σκουμπράκι και το μυαλί σου τρέχει σε μουρμούρες, τσιπούρες, λαβράκια, μέχρι να σέβρει το κυνηγιάρικο τ’ αρκουδόψαρο, που θα ανατρέψει τον κανόνα «μεγάλο δόλωμα μεγάλο ψάρι»! 

Τα κοπανέλια μου μέσα κι όλα τα στραπατσαρισμένα μου, ανάθεμα αν ήξερα κι αν καταλάβαινα τι ψάρι μου κόλλησε;

Τρένο σκέτο! Kαθώς ανέβαινε προς την επιφάνεια να δώσει τα συχαρίκια του, η μισινέζα σηκώθηκε κι άρχισε να γράφει πορεία στο σκοτεινό γυαλί προς το μέρος του τροχιοδεικτική. Μέτρα μακριά τέντωσε κατακόκκινη και τίναξε το νερό από πάνω της επιδεικτικά.

Στη μεσαρία της καναλιάς γίνηκε ανάβαλος βοερός, θαρρείς πως βόλαξε διχτυάρικο και τ’ απόνερά του ψαριού πριν το σάλτο του, φανήκανε σπουδαία. Έσκασε στο νερό με μανία μεγάλη. Γερό ψάρι!

Να πάρω τα μπόσικα στα γρήγορα να το προφτάσω. Να βιαστώ μη βρει τη μισινέζα εύκαιρη και την κόψει. Έδωσε βουτιά ξανά κι έγινε άφαντο.

Και το κεφάλι πούδωσε κι ο δρόμος κι φευγάλα του ήταν ανέλπιστα.

Τρένο! Γουφάρι με τα όλα του. Ψάρακας! Μονάχα αν έχεις εμπιστοσύνες μεγάλες στα εργαλεία σου και τσαγανό το αγαντάρεις εκείνη την ώρα τέτοιο αρκούδι, αλλιώς χαιρέτα το. Κι έχε το νου σου κρατάει ένα κουράγιο ακόμα και παίρνει ανάσες για τα τελευταία του. Το ψαροδόλι κι αρματωσιά την έκαναν τη δουλίτσα τους.

Κοίτα και συ να κάνεις τη δικιά σου όμορφα ψαρόγιαννε.

Πάλεψε για τη ζωή του άξια κι όταν έφτασε κοντά πλανάρισε παραδωμένο. Όλη η αρματωσιά μονοκοπανιά στο στόμα και τα σαγόνια σφραγιστά θαρρείς να μη τη χάσει. Τώρα θες οι βραδιές οι πρέπουσες τόθελαν να γίνει έτσι, το ψαροδόλι τ’ αλάθητο ευθυνότανε, αλήθεια σας λέω δε γνωρίζω. Αν έλεγα πως γνώριζα να φοβόσασταν! Όπως και νάχει πάντως μου φαίνεται πως πιότερο κι απ’ τις βραδιές, πιότερο κι απ’ τα εργαλεία και την αξιοσύνη σου στην τέχνη την ψαράδικη, το δόλωμα τ’ ανάλογο είναι αυτό που θα παρακινήσει τα ψάρια και θα τα σταματήσει μπροστά σου! Είναι δε φίλτατε ψαρά το μόνο για το οποίο μπορείς εσύ και μόνον εσύ ν’ αποφασίσεις ποιό, πως και πότε θάναι…. Ψαροδόλι το ελληνικόν!